İstanbul boğazı Rumeli yakasında yer almakta olan Aleko Nikoladis Yalısı İstanbul’da bulunan yalılardan yalnızca biridir. Yeniköy Köybaşı caddesinin bitişiğinde yer almakta olan Yeniköy vapur iskelesinin kuzey yakasında bulunan yalı burada ikinci sırada yer almaktadır. Ya da uzun zamandır bakımsız kalmış ve kullanılmamıştır.
Cumhuriyetin kuruluşunun ilk yıllarında yalı Moşe Levi tarafından yapılmıştır. Bu dönemde Splendit otel ve çay salonu şeklinde kullanılıyordu. Aynı zamanda çok pahalı ve oldukça ünlü bir sahil oteli olarak bilinirdi. Daha sonrasında Rum banker Hristaki Efendi tarafından alındı.
Hristaki o dönemde Osmanlı devleti için para sağlamakta olan bankerlerden biri olarak bilinirdi. 1850 ile 1875 yılları arasında yapılmıştır. Tarihi yalılar arasında yer almaktadır. Mimarisi ile ve tarihi olması ile bilinir. Lokanta, otel veya meyhane olarak kullanılması da yalının tarihini daha da eşsiz hale getirmektedir.
Aleko Nikoladis Yalısı Mimarisi
Yurtdışına göç ettiği dönemde yalıyı Yeniköy’deki Rum Panaia kilisesi vakfına bağışlamıştır. Bu sayede vakfa hibe edilmiştir. Hristaki efendi yalıdan ayrıldıktan sonra yalıda bulunan eşyalarda kaybolmuştur. Bu nedenle geçmişine dair eşyalar bulunmamaktadır. Daha sonrasında ise zemin kat lokanta olarak kullanılmaya başlamıştır. Sahile çıkmakta olan kazıklar nedeni ile bir dönem Kazıklı lokanta ismi de verilmiştir.
Rus vapurunun lokantaya çarpması ile büyük hasar oluşmuştur. Yalının ilk katında deniz üzerinde çakılı olan kazıklar ile oluşturulmuş olan bölümde ise Hristo lokantası yer almaktadır. Lokanta bölümünün yanı sıra iki kat daha bulunur.
Yalının mimarisinde orta kısmı cumbalı olarak yapılmıştır. İki tarafında da büyük balkonlar yer almaktadır. Son derece ferah ve geniş olarak tasalanmıştırlar. Ortada bulunan cumba çatı kısmına doğru dikdörtgen şeklinde uzanmaktadır. Aynı zamanda bu kısımda öne doğru uzanan saçak bulunur.
Aleko Nikoladis Yalısı Tarihi
Tarihi oldukça eskilere dayanmaktadırlar Aleko Nikoladis Yalısı tarihi ile olduğu kadar mimarisi ile de İstanbul’un eşsiz güzellikleri arasında yer alıyor. 1967 yılında Yeniköy’de balıkçılık yapmakta olan Aleksandros Nikolaidis yalının alt tarafını Deniz Park adıyla Tüm meyhanesi olarak işletmiştir. Kurulduğu yıllarda salaş bir Rum meyhane görünümü olduğu belirtilmekteydi.
Eski zamanlarda açık olan teras bölümünün arka kısmında ise ipe dizili olarak çirozölar sallanırmış. Kazıklar üzerine oturtulmuş olan lokantanın teras kısmında zeminde bulunan tahtaların arasından bakıldığında deniz görünürmüş. Bu yönüyle de büyük ilgi görmüştür.
Tarihte lokantaya sık sık gelen Yeniköylü Dr. Gürbüz Barlak nedeni ile Gürbüz Amca’nın Aleko’su olarak da adlandırılmıştır. Daha sonrasında yaşanan kaza nedeni ile yalı büyük hasar görmüştür. Boğazda bulunan Rus vapuru yalıya çarparak büyük hasar vermiştir. Oluşan hasarı Bay Aleko kendi gayretleri ile onartarak yalıdaki hasarın giderilmesini sağlamıştır. Geçmişin izlerini taşımakta olan yalı İstanbul’un görkemli yılları arasında yer almaktadır.
