Emirgan’da bulunan Aziz İzzet Paşa Yalısı Sakıp Sabancı Caddesi üzerinde yer alır. Emirgan yalıları arasında en görkemli olanlardan biridir. Aziz İzzet Paşa Yalısı son derece heybetli bir yalıdır. Zaten İstanbul Boğazı Rumeli Yakası’nın en büyük yalısı olarak da bilinir.
Aziz İzzet paşa Yalısı, aynı adı taşıyan Aziz İzzet Paşa tarafından yaptırılır. Zaman içerisinde de yalı kendi ismi ile anılmaya başlar. Aziz İzzet Paşa Yalısı’nın tam olarak inşa edildiği tarih de 1873 yılıdır. Aziz İzzet Paşa’nın özel olarak talimatı ile 1873 yılında yalı yapılır.
Aziz İzzet Paşa Yalısı ne yazık ki yapıldığı ilk hali ile günümüze ulaşmaz. Çünkü bu dönemde bir yangın geçirir. 1946 yılında çıkan yangın nedeni ile yalı tamamen yerle bir olur. Bunun üzerine de Aziz İzzet Paşa Yalısı yeniden inşa edilmeye başlanır. Ancak yeniden inşa edilmesi hemen olmaz. Aziz İzzet Paşa Yalısı’nın tekrar inşa edilmesi 1995 yılında karara bağlanır.
Aziz İzzet Paşa Kimdir?
Aziz İzzet Paşa Osmanlı Döneminin önemli komutanları arasında yer alır. Selimiye Garnizonu Kumandanı olarak uzun yıllar Osmanlı Devleti için çalışmalarını sürdürür. Aziz İzzet Paşa aslında Mısırlıdır. Osmanlı Döneminde Türkiye’ye geldikten sonra hep bu ülkede yaşamak ister. Aziz İzzet Paşa Yalısı da onun uzun süre evi olarak kalır.
Osmanlı Dönemi başarılı kumandanları bünyesine alarak onlardan savaşlarda faydalanır. Aziz İzzet Paşa da başarıları ile Osmanlı padişahlarının dikkatini çekmeyi başarır. Bunun üzerine de Padişah tarafından Selimiye Garnizon Kumandanı olarak görevlendirilir.
Aziz İzzet Paşa Emirgan Boğaz manzarasında oldukça etkilenir. Bunun üzerine de burada bir yalı yaptırmaya karar verir. Özel mimarlar sayesinde de doğunun ve batının sentezi olan bir dekorasyon ile yalı yapılır.
Aziz İzzet Paşa Yalısı Hakkında Bilgi
1873 yılında Aziz İzzet Paşa Yalısı yapılır. Yalı üç katlı ve oldukça geniş bir şekilde planlanır. Boğazı gören taraftaki dikdörtgen pencereleri ile de tam olarak istenilen manzaranın yakalanması sağlanır. Yalı hakkında bilgi arayanlar oldukça sınırlı bir alan ile karşılaşır. Bunun en önemli nedeni ise yalının büyük bir yangın sonucunda ciddi zarar görmesidir.
İzzet Paşa ölene kadar bu yalıda ikamet eder. Daha sonra bir süre daha ailesinde kalan yalı satılarak el değiştirilir. Büyük sofası ve alçı tavan oymaları ile Osmanlı mimarisinin de etkisini bu yalıda görmek olanaklıdır.
Mimarisi
1946 yılına kadar tamamen aynı şekilde korunur. 1946 yılındaki yangın sonucunda yalı artık kullanılamayacak hale ulaşır. Bu durum üzerine de yıllarca harabe bir şekilde yalı olduğu gibi kalır.
1992 yılına gelindiğinde Aziz İzzet Paşa Yalısı mimarisi ile ilgili olarak tüm bilgiler toplanmak istenir. Bunun üzerine de Sedat Hakkı Eldem, yalının orijinal hali ile restore edilmesi için çalışmalarını başlatır. Ancak restorasyon izinlerini almak ve belgeleri toplamak o kadar kısa sürmez.
Aziz İzzet Paşa Yalısı için 1992 ve 1993 yıllarında büyük çalışmalar içerisine girilir. Yalının restorasyon iznini alması ise 1995 yılını bulur. 1995 yılında yalı tekrar eski halindeki gibi onarım çalışmaları içerisine girer. İleri teknoloji sonucunda yalı oldukça güçlü bir hale getirilir. Aziz İzzet Paşa Yalısı mimarisi konurken bir taraftan da modern adımlar da gerçekleşir. Yalının üçüncü katı ile aynı hizaya yüzme havuzu yaptırılır. Yapı Mustafa Özkan tarafından onarılarak bugünkü haline getirilir.
