Ekskavatör toprak işlemlerinde kullanılan iş makinesidir. Kırma, taşıma, kanal açma ve kazı işlemleri için kullanılmaktadır. Günümüzde yaygın bir kullanım alanı vardır. İnşaat alanlarından maden ocaklarına kadar pek çok bölgede görülebilmektedir. Ayrıca demir yolu ya da baraj yapımlarında da ekskavatörler kazı ve diğer işlemler için önemli bir ihtiyacı karşılamaktadır. Bu işlemler yoğun bir ağırlık gerektirdiği için bir cihaz desteği gerekir.
Gerek temel işlemler gerekse ince işçilik için sunduğu çözümlerle ekskavatörler bu yönden en çok tercih edilen inşaat araçlarındandır. Sunduğu çözümlere göre kendi içerisinde sınıflandırmaları bulunmaktadır. Ekskavatörler, plastik ve paletli olmak üzere iki ayrı yapıda üretilirler. İkisinin uzmanlık alanları birbirinden farklıdır. Plastik ekskavatörler zeminin düz kalmasının önemli olduğu yerlerde kullanılır. Kara yolu çalışmalarını buna örnek verebiliriz. Paletli ekskavatörler ise kanal açma ve kazı gibi daha ağır işlerde kullanılmaktadır. Ayrıca daha ufak işlemler için zaman zaman hidrolik ekskavatörler de kullanılmaktadır. Hidrolik ekskavatörler genellikle kırıcı özellikleriyle ön plana çıkar.
Ekskavatörün Parçaları
Paletli ve plastik ekskavatörlerin tamamında şu parçalar bulunmakta: Kepçe, kepçe silindiri, ARM, ARM silindiri, bum ve istikamet tekeri. Paletli çeşidinde ayrıca palet pabucu, cer dişlisi ve palet şasesi bulunmaktadır. Kepçe ve kepçe silindiri hem paletli hem de plastik ekskavatörler de yükü taşımak için olmazsa olmazlardır. ARM ve ARM silindiri ise yükün ağırlığına göre belirlenmektedir. Cer dişlisi paletli ekskavatörler de bulunur ve palet kısmına hareketi iletir. Palet pabucu da aynı şekilde paletli ekskavatörler için tırnak sayısını belirlemede önemlidir.
Hidrolik ekskavatörlerin ise diğerlerine göre birkaç parça fazlası bulunmaktadır. Bunlar, aracın hidrolik olmasını sağlar. Dizel motor, hidrolik donanım ve hidrolik borular, hidrolik ekskavatörlerin diğerlerinden ayrılan kısımlarıdır.
Ekskavatör Parçalarının Özellikleri
Dalıcı: Kil gibi sıkışık malzemelerde kullanılmaktadır. Sıkışık malzemelerde kullanılma sebebi, dalma kabiliyetinin yüksek olmasından kaynaklı. Ayrıca çalıştığı süre boyunca bu keskinliğini koruması, ekskavatörlerin tercih edilmesini sağlamaktadır.
Kısa: Kısa yapısından dolayı ekskavatörler ince işçilikte de kullanılabilmektedir. Örneğin kaya gibi yüksek koparma gücü gerektiren yerlerde bu özelliğiyle ön plana çıkmaktadır.
Uzun: Ekskavatörler, ihtiyaca göre uzun yapıda da olabilmekteler. Bu özelliğe sahip ekskavatörlerdeki amaç, derinlemesine işlerden ziyade büyüklüğe odaklanmaktır. Bu çeşidi sayesinde genel ihtiyaçlar için çözüm sunar. Bunu eşit tırnaklarıyla yapmaktadır.
Aşınma Dirençli: Ekskavatörler her koşula uygun olarak üretildiği için çeşitleri de buna göre fazlalaşmaktadır. Kum ve çakıl bulunan yerlerde, sahip olduğu aşınma dirençli yapı ile bu sorunu rahatlıkla gidermektedir. Bu sayede asfaltın olmadığı daha kırsal bölgelerde de ihtiyaçları karşılar.
Umur Ömürlü Tırnaklar: Ekskavatörlerin en çok fayda sağladığı bir başka konu, derinlemesine kazılar yapabilmesidir. Bu sayede başka ekipmanlara ihtiyacınız kalmaz. Ekskavatörler bunu uzun tırnaklarıyla başarabilmektedir.
