Genel kültür yarışmalarının vazgeçilmez sorusudur Fizan nerede? Sinirlenince söylenen “Fizan’a kadar yolun var” Fizan Osmanlı döneminde sürgün yeri olarak biliniyordu. Gerçekten nerede be Fizan…
Fizan nerede?
Fizan Libya’nın güneybatısında bulunan bölgedir. Libya’nın Sahra Çölü kısmında yer alan Fizan bölgesi dağlar, yükseklikler ve vadilerle çevrili olduğu için yaşam koşulları son derece zordur. Fizan Libya’nın güneybatısında, sâhilden 600 km içerideki bölgenin adıdır. Büyük Sahrâ’nın doğusunda, kızgın çöllerin ortasında bir vahadır. Fizan’ın merkezi olan Merzuk kasabası, Trablusgarp’a 900, Bingazi’ye 1.500 kilometredir.
MÖ. 5 ile MS. 5’inci yüzyıl arası Fizan, Trans Sahra Ticaret Yolu’na hakim olan Gramantlar’ın yönetimindeydi. Roma İmparatorluğu’nun çöküşüyle beraber Fizan bölgesi önemini yitirmeye başladı. Orta Çağ döneminde Sahra Çölü’nün genişlemesiyle beraber Fizan bölgesinin nüfusu ciddi oranda azaldı.
Fizan (Fezzan) diye adlandırılan bölgede 10 civarında kasaba ve çok sayıda köy bulunur. Libya nüfusun sadece % 5’i hemen hemen tamamen çöl olan Fizan bölgesinde yaşar. Tüm kasaba ve köyleriyle Fizan’ın toplam nüfusu 250-300 bin civarındadır. Bölgede, Araplar, Touboular ve Tuaregler yaşar. Az sayıda Tebuca ve Sudani dilleri konuşanlara da rastlanmaktadır. Fizan, cografi olarak çok geniş bir alandır.
Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği olarak adlandırılırdı. O yıllarda Trablus Limanı’ndan 30 günlük çöl yolculuğu sonrasında ulaşılan Fizan’da Araplar ve Berberilerle kaynaşarak asimile olan ve Türkçe’yi unutan çok sayıda Türk olduğu iddia ediliyor.
Fizan Nerede?
Fizan’a bile giderim ve Fizan’a kadar yolun var sözleri nereden geliyor?
13 ve 14’üncü yüzyıllar arası Fizan, Kanem İmparatorluğu’nun eline geçti. 17’nci yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu bölgede hakimiyet kurdu. Osmanlı İmparatoru 2. Abdülhamid döneminde Jön Türkler için sürgün yeri olarak kullanıldı çünkü Fizan, başkent İstanbul’dan en uzak toprak parçasıydı. Fizan’a bile giderim ve Fizan’a kadar yolun var sözlerinin çıkış sebebi de budur.
1911 yılında Fizan’ın kontrolü İtalyanlar’ın eline geçti ve 1923’e kadar İtalyanlar’da kaldı. Fizan bölgesi 2011’de gerçekleşen Libya İç Savaşı sırasında dönemin devrik Libya lideri Muammer Kaddafi için koruma yeri görevi gördü.
Emlak Lobisi / Temmuz 2018
