Hayrettin Baran Yalısı nerededir? İstanbul’da Rumeli yakası üzerinde Yeniköy Köybaşı Caddesi’nde Yeniköy Vapur iskelesinin güneyinde yer almaktadır. 1930 yılında ise Feridun Bey tarafından yaptırılmış olan bu yalı Boğaziçi’nde nadir görülen bir tarzında bulunmaktadır. Yapının stili Kuzey İtalya Göl mimarisinden esinlenilerek tasarlanmıştır. İtalyan göl konakları üzerinde benzer bir mimarisi olarak bulunan yalı beton olarak yapılmış olup üç katlı olarak yer almaktadır.
Yalı Tasarımı
Yapı dikdörtgen planlarla üretilmektedir. Alt kat fazla yüksek tavanlı bulunmayan bir servis katı olarak yer almaktadır. Giriş katı bölgesinde on basamakla çıkılmaktadır. Giriş katı yapı üzerinde kat yüksekliği en fazla olan kat olarak yer almaktadır. Sahil bölgesi üzerinde kuzey ve güney taraflarında sahile doğru çıkıntılı olarak yer alıp ara kısım balkon şeklinde tasarlanmıştır. Yapı üzerinde İtalyan tarzını çok belirgin duruma getirmiş olan geniş bir bahçe üzerinde betonarme türü olarak yer almaktadır. Bu kolon ve kirişlerden bira araya gelen bir yarı şeffaf bir kurgu olarak yer almaktadır. Bu kolonların üst bölgelerine gelmiş olan bölümde ise küre şeklinde süslemeler yer almaktadır.
Mimari tasarımı
İstanbul Hayrettin Baran Yalısı hem deniz ve hem kara üzerinden büyük ve düz bir bahçesi yer almaktadır. Plan üzerinde önden arkaya doğru, ilk bakıldığı zaman garip gözüken ve odalara da ufak derece eğrilik veren daralma bilerek tasarlanmıştır. İlk olarak deniz cadde tarafından sırta doğru daralma durumunun eğrisi hemen fark edilmemesi ile beraber olumsuz bir etki gerçekleştirmemektedir. Yapının mimarı hem sahilhane kısmı hemen arka tarafında yer alan tepeye yaslayarak, set bölgesine doğru çıkış ve orada arazinin elverişliliği göreceliğine göre küçük bir müştemilat alanını kazanmak ve deniz ve bahçe yapısı en iyi şekilde tasarlanmıştır.
Sadece Yeniköy ilçesinde değil, İstanbul’u ziyaret edecek olan her insanın yalı bölgelerine duymuş olduğu hayranlık geçmiş zamanlarda bu yana kadar pek çok kitapta ve metinde konu edildi. Devlet adamları ile beraber sanatçılara kadar, yalı üzerinde yapılan övgüler pek çok kişiye de ilham kaynağı olarak yer almıştır. Yalılar birbirini tekrar etmeyen genelde kendilerine özgün bir mimarisi yer almaktadır. Farklı toplumlar üzerinde geçmiş zamanlarda ikamet etmiş oldukları Yeniköy için de bu çeşitlilik geçerli olmaktadır. Gün içerisinde ortaya çıkan ihtişamlarını gecenin ışıkları ile beraber süsleyen yalı tasarımları Yeniköy’ün sembolleri arasında yer almaktadır. Deniz yolu ile çok daha rahat görebileceğiniz bu yapı modelleri size tanıdık gelebilir. Pek çok türk dizi ve filmlerine ev sahipliği yapan yalılar geçmişte olduğu kadar günümüzde de değerlerini korumaya devam etmektedir.
Yalıda Neler Oldu?
Bu yalı tasarımı 1958 tarihlerinde Armatör Hayrettin Baran aracılığı ile satın alınmış ve hala aile fertleri yaşamaktadır. 1960’lı dönemlerde en büyük Türk Armatörü olarak bilinen Hayrettin Baran Türk deniz filosu içerisinde en büyük tankerlerini işletiyordu. 1977 tarihinde, Beylerbeyi semti büyük bir tehlike geçirmiştir. İskele Meydanı üzerinde Avukat Hayrettin Bey’in yalısı ve Halil Paşa Yalısı, tüp patlaması nedeniyle ortaya çıkan yangında tamamen yanarak enkaz haline gelmiştir.
