Tellal nedir? Tellal bir ticari anlaşma üzerinde ya da bir alım satım uygulamasında iki tarafı bir araya getiren kişi olarak bilinmektedir.
Ticari bulunmayan bir anlaşma ya da aracılık gerçekleştiren kişi kesinlikle ticari tellal olarak geçmemektedir. Tacire bağlı bulunmayan yardımcı olarak çalışmaktadır. Ticari anlaşma koşulları ya da alım satım işlemlerinde bir araya getirdiği taraflardan komisyon alarak çalışmaktadır. Bu yüzden dolayı da bir araya gelecek olan tarafların ikisinin de çıkarlarını en iyi şekilde gözetmek ve iki tarafa da eşit yakınlıkta olmak zorunda olması gerekmektedir. Bir tarafın çıkarlarını daha önemli görerek diğer tarafı avantajsız bırakmaması önemlidir.
Ticaret kanunu içerisinde ise ticaret işleri tellalına ilişkin olarak hükümler bulunmaktadır. Kanunun 100. Maddesinde yer alan tellal ticari mümessil, vekil ya da acente gibi bir sıfatla daimi olarak bağlı olmadan çalışması gerekmektedir. Tellallar ücret karşılığında, ticari uygulamalara ilişkin mukavelelerin yapılması sırasında taraflar arasında aracılık gerçekleştirmeyi meslek edinmiş olan kimse olarak tanımlanmaktadır.
Tellal Hakları Nelerdir?
Tellalın en önemli hakları arasında ücret yer almaktadır. Ücret almamış olan bir tellal vekil olarak sayılmaktadır. Bununla beraber ticari tellallar masrafları isteme hakkını da elde etmektedir. Tarafları bir araya getirmesi sırasında yapılacak olan masrafların sözleşme üzerinde geçmesi durumunda tellal bu masrafların ödenmesini isteme hakkını bulundurmaktadır.
Tellal tutarın tahsile edilmesine ya da alım satımı uygulanacak olan eşyanın teslim alınmasına yetkisi bulunmamaktadır. Tellal yer aldığı işlerde ise yevmiye defteri tutması gerekmektedir. Ayrıca tellalın aracı olarak yer aldığı ticari uygulamalarda numune söz konusu olması durumunda tellal bu numuneyi iş durumu bitinceye ya da taraflardan biri vazgeçinceye kadar saklaması gerekmektedir.
Simsar-Tellal Nedir?
Simsarlık, taraflar içerisinde bir sözleşme kurulması durumunun hazırlanmasını ya da kurulmasına aracılık etmeyi üstlenen kişilerdir. Simsar-tellal ve bu sözleşmenin kurulması durumunda ücrete hak kazandığı sözleşmedir. Özellikleri ise şu şekildedir;
- TBK’de düzenlenmiştir.
- Aracılık üzerinde görev almaktadır
- Simsarlık sözleşmesi şekle tabi bir kural olarak yer almamaktadır. Bununla beraber taşınmaz simsarlığında sözleşmelerin her zaman yazılı şekilde yapılması gerekmektedir.
- Kanunlara göre simsarın taciri temsil yetkisi yer almamaktadır.
- Simsar ile tacir arasında yer alan ilişki acenteden farklı şekildedir.
- Simsar, sözleşmenin kurulması durumunda ücrete hak kazanmaktadır. Bu alanda komisyoncudan ayrılmaktadır.
- Kural olarak Simsar yapmış olduğu masrafları isteyememektedir. Aksi kararlaştırılabilir.
Tellallık Hizmetinin Tarihçesi
Bir haberi çarşı pazar dolaşarak bağırarak halka duyuracak ya da satılacak bir malın alım satımında aracılı olarak yardımcı olan kişilere dellal adı verilidir. Arapça’da delâlet (yol gösterme) kökünden gelen dellal ve bazı hadislerde geçen simsar kelimesi de Hz. Peygamber devrinden beri yaygın olarak kullanılıyordu. İslâm dünyasında ticarî işlemlerden baştan beri dellâllann varlığı bilinmektedir. Erkek dellâllar ile beraber haremlere girip mal satan kadın dellâllar da yer alıyordu. Günümüzde tellallık hizmeti hukuk kuralları üzerinden verilmektedir.
