Türkiye’de nesli tükenen hayvanlar maalesef genelde ekolojik koşullar ve insanların avlanması gibi nedenlerle yok olmaktadır. Sadece Türkiye’de değil dünyanın hemen her yerinde bu nedenlerle yok olan hayvanlar, bulundukları popülasyonların da son örnekleri olarak ne yazık ki tarihteki yerlerini almışlardır. Günümüzde nesli tükenen hayvanların yanı sıra nesli tükenmek üzere olan da çok sayıda hayvan bulunmaktadır ve habitatları korunmazsa bu hayvanların da popülasyonlarını kaybetme riskiyle karşı karşıyayız. Bu konuda nesli tükenen hayvanlardan çıkarılması gereken en önemli ders; nadir bulunan hayvanların popülasyonunu korumak adına habitatlarına özen göstermeli, o bölgeleri insanların kullanımına açmamalıyız. Peki Türkiye’de nesli tükenen hayvanlar nelerdir, yazımızda inceleyebilirsiniz.
Kafkas Bizonu
Bizonlar için şimdiki inek ve sığırların başlangıç noktası diyebiliriz. Milyon yıllık tarihe sahip olan ve türlü tahrip tehlikelerini geride bırakarak binlerce yıllık evcilleşme sürecinden geçen bizon popülasyonu, gerek Doğu Avrupa gerekse Mezopotamya’da yer almaktadır. Mezopotamya kısmı olan Türkiye’de bulunan Kafkas Bozonları ise çeşitli popülasyonlarıyla asırlarca Türkiye’de yer almış; sonrasında inek ve sığır gibi türlerin gelişimi, yerleşim alanlarının dayanamayacağı ölçüde tahrip edilmesi ve iklim değişiklikleri gibi nedenlerle yok olmuşlardır.
Asya Çitası
Asta çitası da bizonlar gibi tarihsel olarak uzun bir geçmişe sahiptir. Esas habitat alanları Kızıldeniz ve Hindistan olsa da Türkiye gibi pek çok ülkede de görülen Asya Çitası, benekli yapıları sayesinde iyi kamufle olmasıyla bilinmektedir. Saatte 120 km hızla koşabilen Asya Çitası, dünyanın en hızlı koşan hayvanın alt türü olarak doğada seçkin bir yere sahipti. Maalesef doğanın tahrip edilmesi ve kaçak avlanma gibi başlıca nedenlerden dolayı bizonla aynı kaderi paylaşarak habitatından ayrılmak zorunda kalan ve neslinin yok olduğu düşünülen Asya Çitası, ülkemizde üzerine halen çalışmalar yapılan bir hayvan türü dikkat çekmektedir.
Eski Dünya Kunduzu
Eski dünya kunduzları da tıpkı bizon ve çita gibi uzun bir geçmişe sahiptir. Avrupa ve Orta Doğu’da yaşam süren eski dünya kunduzları, popülasyonlarının sulak alanlara yakın yerlerde yaşamalarıyla bilinirdi. Vücutlarındaki kılları yer yer sert ve yumuşak olarak değişen kunduzlar, sadece yaşadıkları yerlerin yakınındaki ağaçlarda yer alan bitkilerden beslendikleri için otçul canlılardı. Bu açıdan çita ve bizondan ayrıldığını söyleyebiliriz. 30 yıldan başlayıp 50 yılı bulabilen yaşam süreleriyle en uzun süre yaşayan hayvan popülasyonlarından biri olan kunduzlar, geceleri daha çok ön plana çıkmaktadır. Maalesef eski dünya kunduzlarının da tahrip olan yaşam alanları nedeniyle yok olduğu düşünülmektedir.
Hazar Kaplanı
Hazar Kaplanı, Hazar Denizi’nden Türkiye topraklarına kadar geniş bir yaşam alanı bulunmaktaydı. Toplu yaşamaktan uzak olarak bireysel yaşamayı seven hazar kaplanları, yavrularının doğumlarından kısa süre sonra avlanmaya başlamasıyla da bilinir. Son örnekleri 1970’lerde görülen hazar kaplanları, uzun süredir türünden bir örnek bulunmadığı için yok olduğu düşünülmektedir.
Hubara Kuşu
Asya’da yaygın olarak bulunan ve alt türleri Kuzey Afrika’ya kadar ulaşan yapısıyla kuş familyasında önemli bir yere sahip olan hubara kuşu, sahip olduğu kahverengi ve beyaz sentezi renkleriyle dikkat çekmektedir. Özellikle eti nedeniyle maalesef çöl bölgelerinde sıkça avlanmış ve nesli tükenen hayvanlardan olmasında en önemli nedenlerden biri bu olmuştur. Nesli tükenen bir hayvan olduğuna dair kesin delil bulunmamakla beraber, yaygın olduğu Asya da dahil dünyanın hiçbir yerinde örneğinin bulunmaması ve onun öncesinde de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalması, dünyada türünün kalmadığıyla ilgili düşüncelerin hakim olmasına neden olmaktadır.
